Kolen, gas en coronavirus...

Voordat de gasbel bij Slochteren werd ontdekt stookte Nederland nog volop op kolen. In de herfst kwam de kolenboer langs om de bestelling op te nemen voor de wintervoorraad die daarna werd afgeleverd. Maar dat veranderde radicaal toen in Kolham bij Slochteren op het land van boer Boon in mei 1959 een gigantische gasbel werd gevonden.

Waarom weet ik dat nog zo goed? Welnu, in juli 1959 werd ik aangesteld bij de PTT. De gevonden gasbel werd op slag wereldnieuws, iedereen sprak er over en we waren er trots op dat de 'bel' in ons kleine landje was aangeboord. Overal hoorde je de mensen praten over de gasbel, de hele zomer lang. Het is daarom dat dit zo in mijn geheugen is blijven hangen.

Maar 1959 was tevens een gortdroge zomer, maar ook een hele zonnige. In de zomer van 1959 viel er 104 mm neerslag, in het hele jaar slechts 535 mm. Het jaar staat op plaats drie voor wat betreft het zonnigste jaar. De zon scheen maar liefst bijna 2000 uur. Boeren klaagden in 1959 steen en been omdat hun weilanden verdorden en ze de koeien moesten bijvoeren.

In die tijd liepen de koeien veel langer in de wei dan tegenwoordig. Zo uit mijn hoofd meen ik dat heel Nederland in 1966 of '68 was aangesloten op het aardgasnet. Zodat daarna ook de kolenboer overbodig werd. Maar de jaren gingen heen, door de winning van het gas werd de bodem instabiel met aardbevingen tot gevolg. Het eens zo mooie gas bracht veel Groningers enkel maar ellende. Huizen die gestut moesten worden of op instorten stonden en niet meer bewoond mochten worden.

Enorme schadeclaims en procedures, omdat de bewoners hoog in het noorden steeds maar weer aan het lijntje werden gehouden door de overheid. En nog steeds is lang niet alles afgehandeld. Nu moeten we weer van het gas af, wat we toen met open armen hebben ontvangen, daarop rust nu een vloek lijkt het wel. Want het is slecht voor het milieu, er wordt gepraat over uitstoot of wat dat allemaal wel mag zijn.

Toen Nederland op het gas was aangesloten jubelde men in de jaren '60 dat het heel wat schoner zou worden in ons land want de rokende schoorstenen van de huizen behoorden immers tot het verleden. Milieu en klimaat staat nu volop in de belangstelling, maar waar toen nauwelijks over werd gesproken. Als we van het gas af gaan zullen de aardbevingen minder hevig zijn, zegt het kabinet. Maar....ze kunnen ook dan nog wel voorkomen.

Want de bodem blijft natuurlijk wel instabiel, op een paar km diepte is delfstof uit de grond naar boven gehaald en ontstaan er logischerwijze holle ruimtes. Voor de bewoners in het aardbevingsgebied in onze provincie zal het een veiliger gevoel geven als de productie van aardgas volledig wordt gestopt. Heel begrijpelijk. Aan de andere kant worden we op hoge kosten gejaagd als we van het gas af gaan.

Wie het allemaal gaat betalen en hoog hoog de kosten zullen zijn, daarvan is op dit moment nog niets bekend. Want ten tijde dat ik dit schrijf, zijn er opeens heel andere problemen opgedoken waar niemand rekening mee heeft gehouden. De zeer besmettelijke en dodelijke coronavirus. Dit heeft nu de hoogste prioriteit. De overheid zit er bovenop en doet er alles aan om hun burgers zoveel mogelijk te beschermen. En dat is goed, zo hoort het ook.

Want veiligheid, onderwijs en gezondheidszorg zijn de drie taken van de overheid. We kennen allemaal de beelden, de verhalen van al die mensen die hier dag en nacht mee bezig zijn om deze sluipmoordenaar te bestrijden. Hulde voor al die duizenden en duizenden mensen die zich de naad uit de kont lopen om ons er doorheen te slepen mochten we onverhoopt moeten worden opgenomen in het ziekenhuis of IC.

Laat de Koning hun allemaal een lintje geven, niet een uitgezonderd want deze mensen verdienen het. Petje af en diep, heel diep respect. Maar deze crises zal eens weer overgaan en gaan we met z'n allen weer over tot de orde van de dag. Hoe ons land uit de crises komt weet niemand, maar dat het een hele diepe spoor zal achterlaten is nu al wel duidelijk.

Maar daarna zullen ook de discussies weer gaan oplaaien over klimaat, milieu, stikstof, boerenprotesten en wat dies meer zij. Ook de kreet dat we van het gas af moeten zal vanuit het Binnenhof weer tot ons komen. Volgend jaar zijn er nieuwe verkiezingen. Wat zal de inzet zijn? Ik ben geen econoom, maar een eenvoudige jongen uit een arbeidersgezin met alleen lagere onderwijs, maar ik denk dat ons land het na de corona crises zwaar voor de kiezen zal krijgen.

Niet alleen wij, maar wereldwijd. Misschien een economische recessie die zijn weerga niet kent, te vergelijken met die van 1929 (of erger). We zullen zien. Maar ik hoop van harte dat ik er radicaal naast zal zitten...

Stadskanaal, 7 en 8 april 2020